Báo cáo rà soát các chương trình, mô hình chăm sóc và phát huy vai trò người cao tuổi Việt Nam giai đoạn 2002-2012

Khái quát
Trong bối cảnh dân số già nhanh, sắp xếp cuộc sống gia đình NCT chuyển từ mô hình gia đình nhiều thế hệ sang gia đình hạt nhân, cũng như những thách thức trong đảm bảo thu nhập và sức khoẻ thì việc tìm hiểu, lựa chọn mô hình chăm sóc và phát huy vai trò của NCT trong gia đình, cộng đồng và xã hội là cần thiết hơn bao giờ hết.  Đặc biệt, trong bối cảnh của Việt Nam với vị thế là nước có mức thu nhập trung bình thấp thì dân số già nhanh càng đòi hỏi phải có những mô hình phù hợp trong các giai đoạn phát triển.

Nằm trong khuôn khổ hoạt động của Quỹ dân số Liên hợp quốc (UNFPA), báo cáo này được nhóm nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Y-Xã hội học thực hiện. Mục tiêu của báo cáo là rà soát, phân tích và tổng hợp thông tin về các mô hình chăm sóc và phát huy vai trò của NCT đã và đang có ở Việt Nam trong giai đoạn 2002-2012 do các cơ quan, tổ chức của chính phủ, tổ chức phi chính phủ, đoàn thể xã hội thực hiện và các chính sách của nhà nước về NCT trong giai đoạn nói trên. Báo cáo này tập trung vào xác định những điểm mạnh, phù hợp cũng như những khó khăn, thách thức và những khoảng trống của những mô hình đó trong điều kiện hiện nay ở Việt Nam. Một mô hình tiêu biểu – Câu lạc bộ liên thế hệ tự giúp đỡ nhau (ISHC) – được phân tích trong báo cáo nhằm đúc kết những bài học kinh nghiệm để xây dựng và triển khai chương trình chăm sóc và phát huy vai trò của NCT tại Việt Nam mang tính toàn diện hơn và bền vững hơn.

Mục tiêu nghiên cứu

Các mục tiêu của nghiên cứu nhằm thu thập thông tin như sau:

• Thu thập, rà soát thông tin về các mô hình chăm sóc và phát huy vai trò của người cao tuổi đã có ở Việt Nam trong giai đoạn 2002–2012 do các cơ quan, tổ chức của chính phủ, tổ chức phi chính phủ, đoàn thể xã hội thực hiện và các chính sách của nhà nước về người cao tuổi trong giai đoạn nói trên;
• Phân tích một số mô hình tiêu biểu, xác định những điểm mạnh, phù hợp cũng như những khó khăn, thách thức và những khoảng trống của những mô hình đó;
• Đúc kết những bài học kinh nghiệm, những cách làm tốt phục vụ cho quá trình xây dựng và triển khai chương trình chăm sóc người cao tuổi của Quỹ dân số LHQ tại tỉnh Hải Dương và Bến Tre nói riêng, cũng như các chương trình áp dụng ở quy mô toàn quốc nói chung;
• Đề xuất, khuyến nghị về mặt chính sách và chương trình để công tác chăm sóc và phát huy vai trò của NCT tại Việt Nam mang tính toàn diện hơn và bền vững hơn. 

Nguồn thông tin

Tất cả những thông tin từ các tài liệu, báo cáo đã công bố cũng như tài liệu, báo cáo chưa được xuất bản phân tích, đánh giá về các mô hình chăm sóc và/hoặc phát huy vai trò của NCT trong giai đoạn 2002-2012. Bên cạnh đó, nghiên cứu còn rà soát các văn bản pháp luật, chủ trương chính sách về NCT ở Việt Nam trong này như Luật Bảo hiểm Xã hội (2008); Luật Người cao tuổi (2009); Nghị định 13/2010...

Phương pháp
Dựa trên các tài liệu có được, nghiên cứu tập trung vào phân tích các vấn đề quan trọng liên quan đến mỗi mô hình như mục đích, đối tượng, các lĩnh vực can thiệp, phương pháp tiếp cận, một số kết quả chủ yếu, các hạn chế, thuận lợi và khó khăn của mô hình. Đặc biệt, để có thể đề xuất, gợi mở mô hình phù hợp với điều kiện kinh tế-xã hội hiện nay của Việt Nam nói chung và các địa phương nói riêng trong bối cảnh dân số ngày càng già, các ưu điểm và nhược điểm của các mô hình này được phân tích kỹ lưỡng từ yếu tố thể chế đến nhân lực, tài lực…

Tài trợ
Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA) tại Việt Nam

Tình trạng

Đã hoàn thành