Nghiên cứu “Thực trạng dinh dưỡng trẻ em đô thị Việt Nam”

Trong những năm vừa qua, tình trạng suy dinh dưỡng trẻ em Việt Nam đã có những chuyển biến tích cực, tuy nhiên  tỷ lệ suy dinh dưỡng thể thấp còi vẫn còn ở mức cao (26%) và tình trạng thừa cân béo phì đang gia tăng nhanh (8% trên toàn quốc).  Và với số lượng trẻ em rất lớn theo con số tuyệt đối thì số lượng trẻ dưới 5 tuổi bị thừa cân béo phì ở riêng 2 thành phố Hà nội và thành phố Hồ Chí Minh đã là khoảng 200.000 trẻ (2). Tháng 9 năm 2013, Viện nghiên cứu Y – Xã hội học phối hợp cùng với chương trình “Thực phẩm tốt vì sức khỏe” triển khai nghiên cứu “Thực trạng dinh dưỡng trẻ em đô thị Việt Nam”

Nghiên cứu được thực hiện tại 02 thành phố lớn là Hà Nội và TP Hồ Chí Minh. Nghiên cứu này được xây dựng nhằm tìm hiểu thực trạng kiến thức, thực hành chăm sóc dinh dưỡng và yếu tố hỗ trợ cho hành vi chăm sóc dinh dưỡng đúng cách của bà mẹ.

Mục đích của nghiên cứu

Nghiên cứu được thiết kế nhằm xác định các yếu tổ ảnh hưởng tới kiến thức, hành vi chăm sóc dinh dưỡng trẻ em tại 2 thành phố lớn là thành phố Hà Nội, và thành phố Hồ Chí Minh.

Mục tiêu của nghiên cứu

Xác định các nguyên nhân chính dẫn tới thừa, thiếu dinh dưỡng ở trẻ em tại thành phố Hà Nội, và thành phố Hồ Chí Minh, đại diện cho khu vực thành thị; Xác định các yếu tố ảnh hưởng tới hành vi chăm sóc dinh dưỡng của bà mẹ đang nuôi con nhỏ tại 2 thành phố nói trên; Nghiên cứu các yếu tố tham gia quyết định mua và sử dụng sữa chua/váng sữa cho trẻ của bà mẹ sống tại 2 thành phố nói trên.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng hai phương pháp chính để thu thập số liệu là phương pháp nghiên cứu định lượng và định tính. Đối với nghiên cứu định lượng, ở mỗi trạm y tế sẽ tiến hành phỏng vấn 33 bà mẹ có trẻ thuộc các thể suy dinh dưỡng, bình thường và béo phì.

Bộ công cụ được sử dụng để thu thập số liệu là bộ câu hỏi được thiết kế sẵn đối với riêng đối tượng phỏng vấn. Bộ công cụ được thiết kế nhằm thu thập các thông tin chính sau: kiến thức về chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ, mong muốn của bà mẹ về cân nặng và chiều cao của trẻ, các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ, hành vi mua và sử dụng váng sữa cho trẻ, tiếp xúc của bà mẹ với quảng cáo và các phương tiện truyền thông.

Đối với phương pháp nghiên cứu định tính, thảo luận nhóm tập trung và phỏng vấn sâu là hai phương pháp được sử dụng để tiến hành thu thập số liệu. Thảo luận nhóm tập trung sẽ tiến hành với nhóm bao gồm các bà mẹ có con thừa cân và thiếu cân nhằm thu thập các thông tin: tìm hiểu những yếu tố ảnh hưởng đến mong muốn của bà mẹ về cân nặng và chiều cao của trẻ, việc tiếp xúc của bà mẹ với các quảng cáo và phương tiện truyền thông, quan niệm của bà mẹ trong việc sử dụng sữa chua và váng sữa cho trẻ; Phỏng vấn sâu được tiến hành đối với cán bộ y tế nhằm tìm hiểu về thực trạng tư vấn dinh dưỡng trẻ em, tư vấn về sử dụng sữa chua, tư vấn về sử dụng váng sữa với bà mẹ có con nhỏ; Ngoài ra, phỏng vấn sâu còn được thực hiện với những người kinh doanh nhằm hiểu biết về sữa chua/váng sữa, việc tư vấn khách hàng mua sữa chua/váng sữa.

Các cuộc thảo luận nhóm tập trung và phỏng vấn sâu được thực hiện với các chủ đề chính đề cập đến bao gồm:

Thảo luận nhóm tập trung đối với các bà mẹ

•  Mong muốn của bà mẹ về cân nặng và chiều cao của trẻ
• Tiếp xúc/cận của bà mẹ với các quảng cáo
• Tiếp cận của bà mẹ với phương tiện truyền thông,
• Quan niệm của bà mẹ trong việc sử dụng sữa chua và váng sữa cho trẻ

Phỏng vấn sâu cán bộ y tế

• Hiểu biết về CSDD trẻ em và về sữa chua/váng sữa
• Hành vi: Thực trạng tư vấn dinh dưỡng trẻ em, tư vấn về sử dụng sữa chua, tư vấn về sử dụng váng sữa với bà mẹ có con nhỏ

Phỏng vấn sâu người kinh doanh

• Hiểu biết của người kinh doanh về DDTE và về sữa chua/váng sữa
• Hành vi: Thực trạng tư vấn cho khách hàng/bà mẹ mua sữa chua/váng sữa

Trước khi tiến hành thu thập số liệu chính thức tại 02 thành phố, các bộ công cụ thu thập số liệu được tiến hành thử nghiệm nhằm loại bỏ một cách tối đa các sai sót có thể gặp phải tại thực địa khi tiến hành thu thập số liệu chính thức.

Bên cạnh đó, các cộng tác viên tại địa phương được liên hệ, các điều tra viên/người thu thập số liệu được lựa chọn và tập huấn tại văn phòng ISMS. Việc thu thập số liệu cũng được tiến hành theo một quy trình đảm bảo sự chính xác như: bộ câu hỏi được hoàn thành 100% trước khi chuyển cho giám sát viên, giám sát viên kiểm tra và xác nhận trước khi phỏng vấn đối tượng tiếp theo, phỏng vấn lại nếu thấy có thông tin bất thường…

Kết quả của nghiên cứu được trình bày tại hội thảo “Thực trạng dinh dưỡng trẻ em đô thị Việt Nam” diễn ra vào ngày 25/09/2013 tại khách sạn PullMan, 40 Cát Linh, Hà Nội. Kết quả này là tiền đề để tiến hành những nghiên cứu tiếp theo nhằm cải thiện tình trạng dinh dưỡng của trẻ em Việt Nam trong thời gian tới.