Hội nghị tổng kết giai đoạn 3 - dự án “Triển khai mô hình hỗ trợ và điều trị cai nghiện thuốc lá tại trạm Y tế xã”

Với khoảng 16 triệu người bao gồm gần một nửa nam giới trưởng thành đang hút thuốc lá trên tổng số khoảng 90 triệu người, Việt Nam là nước có người trưởng thành hút thuốc lá cao thứ hai tại Đông Nam Á. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, việc giảm số người tử vong do hút thuốc lá sẽ đạt được trong tương lai gần thông qua việc hỗ trợ người hút thuốc lá bỏ thuốc. Tư vấn và hỗ trợ bệnh nhân cai thuốc lá bởi nhân viên y tế bao gồm thăm hỏi bệnh nhân về tình hình sử dụng thuốc lá, khuyên và tư vấn bệnh nhân bỏ thuốc lá được chứng minh hiệu quả trong việc tăng tỷ lệ cai thuốc lá. Viện Nghiên cứu Y - Xã hội học (ISMS) phối hợp với Văn phòng chương trình phòng chống tác hại thuốc lá Quốc Gia (Vinacosh), Trung tâm Y tế thị xã Phổ Yên, Trung tâm y tế huyện Đại từ và Trường Đại học New York (NYU) triển khai Dự án “Triển khai mô hình hỗ trợ và điều trị cai nghiện thuốc lá tại Trạm y tế xã” với tài trợ từ Viện Sức khỏe - Bộ Y tế Hoa Kỳ (NIH). Dự án được triển khai tại thị xã Phổ Yên và huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên trong thời gian 5 năm từ tháng 01/2014 đến tháng 12/2018.

Đây là dự án đầu tiên tại Việt Nam về lĩnh vực hỗ trợ cai nghiện thuốc lá tại tuyến y tế cơ sở. Mục tiêu của dự án là xây dựng mô hình thí điểm về hỗ trợ tư vấn và điều trị cai nghiện thuốc lá trong hệ thống y tế cơ sở và nhằm cung cấp bằng chứng để nhân rộng triển khai mô hình tại các cơ sở y tế tại Việt Nam.

Giai đoạn 1 của Dự án được triển khai tại 8 xã/phường của thị xã Phổ Yên từ 10/2014-10/2015. Giai đoạn 2 của Dự án được triển khai tại 10 xã/phường còn lại của thị xã Phổ Yên từ tháng 10/2015 đến 10/2016 và giai đoạn 3 được triển khai tại 8 xã của huyện  Đại Từ từ 5/2016 đến tháng 5/2017, tỉnh Thái Nguyên.

Ngày 27/09/2017, Viện Nghiên cứu Y – Xã hội học phối hợp với Văn phòng Chương trình phòng chống tác hại thuốc lá – Bộ Y tế và Trung tâm y tế huyện Đại Từ tổ chức Hội nghị tổng kết giai đoạn 3 của Dự án tại Trung tâm Y tế huyện Đại Từ, Thái Nguyên. Hội nghị có sự tham gia  của lãnh đạo Sở Y tế tỉnh Thái Nguyên, lãnh đạo Trung tâm Truyền thông giáo dục sức khỏe tỉnh Thái Nguyên, đại diện Văn phòng chương trình phòng chống tác hại thuốc lá quốc gia (Vinacosh), Y tế Liên minh Sống khỏe Việt Nam, lãnh đạo UBND huyện Đại Từ, đại diện Phòng Y tế huyện Đại Từ, ban lãnh đạo Trung tâm Y tế huyện Đại Từ , ban lãnh đạo Trung tâm Y tế thị xã Phổ Yên, trạm trưởng và thư ký chương trình 8 trạm y tế xã tham gia giai đoạn 3 của Dự án.

Để thực hiện tốt các mục tiêu và công việc mà dự án đề ra, tất cả các cán bộ y tế của 8 Trạm y tế xã triển khai giai đoạn 3 của dự án đã được đào tạo, trang bị các kiến thức về tư vấn hỗ trợ cai nghiện thuốc lá. Y tế thôn bản cũng đã được đào tạo, trang bị kiến thức, kỹ năng để trở thành các tư vấn viên, tư vấn hỗ trợ người hút thuốc lá cai thuốc.

 
Trong hội nghị, Ths. Nguyễn Thị Trang – Quản lý Dự án, Viện nghiên cứu Y- Xã hội học, trình bày một số kết quả nghiên cứu đánh giá hiệu quả giai đoạn 3 của dự án. Theo kết quả đánh giá, các cán bộ tại 8 trạm y tế xã giai đoạn 3 đã thực hiện việc hỗ trợ bệnh nhân cai thuốc lá bao gồm hỏi về tình trạng hút thuốc của bệnh nhân đến khám, khuyên họ cai thuốc và cung cấp tư vấn ngắn giúp họ cai thuốc trong quy trình khám chữa bệnh tại Trạm y tế. Sau 12 tháng triển khai Dự án giai đoạn 3, cán bộ y tế  tại trạm y tế đã hỏi 42.131 lượt bệnh nhân đến khám về tình trạng hút thuốc, khuyên  gần 2.700 lượt bệnh nhân hút thuốc bỏ thuốc và tư vấn cai thuốc cho hơn 1.300 lượt bệnh nhân. Kết quả đánh giá tại 8 trạm y tế xã huyện Đại Từ cho thấy 89,5% bệnh nhân được cán bộ y tế hỏi về tình trạng hút thuốc, 87,5% bệnh nhân được cán bộ y tế khuyên bỏ thuốc, và 67,2% bệnh nhân nhận được tư vấn ngắn hỗ trợ cai thuốc lá từ cán bộ y tế. Tư vấn hỗ trợ bệnh nhân cai thuốc lá do Y tế thôn bản thực hiện cũng đạt hiệu quả trong việc giúp bệnh nhân bỏ thuốc. 38% người hút thuốc đã cai thuốc ở thời điểm đánh giá 6 tháng sau khi nhận tư vấn hỗ trợ cai thuốc từ các cán bộ Y tế trạm và Y tế thôn bản.
 
Hầu hết các cán bộ y tế và các y tế thôn bản đều tự tin về kiến thức và kỹ năng tư vấn hỗ trợ cai thuốc được đào tạo thông qua quá trình thực tế tư vấn cho bệnh nhân, họ tin tưởng rằng mô hình này là hiệu quả và sẽ vẫn tiếp tục thực hiện quy trình tư vấn đối với bệnh nhân họ gặp tại cộng đồng trong thời gian tới kể cả khi Dự án đã kết thúc.

Phát biểu tại hội nghị, BS. Nguyễn Vy Hồng – Giám đốc Sở Y tế tỉnh Thái Nguyên đã đánh giá cao nỗ lực và chúc mừng thành công của mô hình hỗ trợ và điều trị cai nghiện thuốc lá tại trạm y tế tại giai đoạn 3 nói riêng và toàn Dự án nói chung và hi vọng có thể nhân rộng mô hình can thiệp hiệu quả này không chỉ tại địa bàn tỉnh Thái Nguyên mà còn trên phạm vi cả nước.

Chia sẻ về khả năng duy trì các hoạt động Dự án sau khi Dự án kết thúc tại huyện Đại Từ, Ths.BS. Vũ Hoài Nam - Giám đốc trung tâm y tế huyện Đại Từ tin tưởng việc cán bộ y tế tại các địa bàn triển khai Dự án có thể tiếp tục duy trì lồng ghép việc hỏi, khuyên và tư vấn hỗ trợ người hút thuốc cai thuốc trong công việc khám chữa bệnh hàng ngày tại trạm y tế. Từ đó giúp nâng cao sức khỏe của người hút thuốc cũng như gia đình và cộng đồng.

Bên cạnh triển khai Dự án hỗ trợ cai thuốc tại tuyến y tế cơ sở, Viện Nghiên cứu Y- Xã hội học cũng đã xây dựng và hoàn thiện “Tài liệu về tư vấn và điều trị cai thuốc lá dành cho cán bộ y tế tại Việt Nam”, xây dựng và phát triển website www.vquit.vn, triển khai chương trình “Tin nhắn hỗ trợ cai thuốc lá-VquitTXT” nhằm hỗ trợ người hút thuốc lá tại Việt Nam cai thuốc thông qua các tin nhắn và chương trình hỗ trợ cai thuốc lá trong doanh nghiệp....